(سال های1970 تا 1973)
خبر آنلاین : تلویزیون فارسی بی بی سی از ساعت 17 امروز(چهارشنبه) به وقت تهران آغاز به کار می کند. بهروز آفاق مسئول بخش آسیای سرویس جهانی بی بی سی درباره این تلوزیون و عملکرد آن در گفتگویی اعلام کرد:
« ما نه طرفدار و نه مخالف کسی هستیم. سعی می‌کنیم با بی‌طرفی و انصاف و دقت کارمان را بکنیم و دلیلی نمی‌بینم کسی نگران این باشد که ما می‌خواهیم غرض‌ورزی، دشمنی و یا بدخواهی بکنیم » .1-
در این مطلب من سعی می کنم با نگاهی به عملکرد گذشته بخش فارسی سرویس جهاین بی بی سی به نقد این ادعای بهروز آفاق درموردبی طرفی و انصاف از زاویه دید منافع ملی کشورمان ایران بپردازم و نشان دهم در مقاطع حساس تاریخی بخش فارسی سرویس جهانی بی بی سی بر خلاف گفته بهروز آفاق کاملا در جهت منافع استعمار بریتانیا و بر خلاف منافع ایران عمل کرده است.
با نگاهی به عملکرد نزدیک به هفتاد سالی که از تاسیس بخش فارسی در بی بی سی می گذرد (دوم دی 1319 ) در نقاط حساس و برهه های حساس و بزنگاه های مهم تاریخی عملکرد بخش فارسی بی بی سی بر ضد منافع ملی ایران و کاملا منطبق با خواست و نظر بریتانیا بود. چه اینکه در نهایت سرویس جهانی بی بی سی صرفا با نیت اطلاع رسانی و برای کمک به جریان انتقال آزاد اطلاعات تاسیس نشده و قرار است اهداف دولت متبوع خود را تامین کند.
در یک نگاه کلی در سه نقطه تاریخی بیش از همه عملکرد رادیو بی بی سی بر خلاف منافع ملی ایران بود:
1- تاسیس رادیوفارسی BBC با هدف زمینه چینی وتوجیه افکار عمومی ایران برای اشغال خاک کشورمان از سوی متفقین در شرایطی که ما در جنگ بین الملل دوم اعلام بی طرفی کرده بودیم ، همچنین تخریب وجهه رضا شاه پهلوی و خنثی کردن تبلیغات نازی های آلمان و رادیو فارسی برلین راه اندازی شد.
2- درجریان جنبش ملی شدن نفت و کارزاری که دولت مصدق بر ضد استعمار پیز و چپاول منابع ملی ایران آغاز کرد و در نهایت زمینه چینی برای ساقط کردن دولت دکتر مصدق.
3- مساله اعاده حاکمیت ایران بر جزایر سه گانه خلیج فارس که در این برهه نیز رادیو فارسی بی بی سی کاملا منطبق با خواست و اراده بریتانیا و در همسویی کامل با ادعاهای شیخ شارجه و اعراب در مورد جزایر خشم شاه سابق ایران را برانگیخت.
در اینجا تنها به ذکر اجمالی دو مورد نخست می پردازم و به صورت تفصیلی به مساله مورد علاقه این وبلاگ و نشان دادن عملکرد گردانندگان رادیو فارسی بی بی سی در ایامی که ایران می کوشید حاکمیت خود را بعد از حدود 70 سال اشغال جزایر ایرانی از سوی اشغال گران انگلیسی، بر این بخش از خاک وطن اعاده کند.
بر اساس اسنادی یکی از گزارش های آرشیو ملی بریتانیا که سال گذشته بعد از گذشت 30 سال از تولید آن منتشر شد، محمد رضا شاه پهلوی در تاریخ چهارم ماه می 1971 در دیدار با ویلیام لوس و دونالد موری دو تن از نمایندگان تام‌الاختیار دولت بریتانیا که به عنوان داور میان ایران واعراب در حل مساله جزایر سه گانه خلیج فارس به تهران آمده بودند با انتقاد شدید از گزارش های رادیو فارسی بی بی سی عملکرد این رادیو را بر خلاف منافع ملی ایران ارزیابی کرد.2-
انتقاد شاه از عملکرد رادیو فارسی بی بی سی در گزارش لوس به اجمال مطرح شد، ولی در گزارش دیگری كه دونالد موری از این نشست ارایه كرد ذكر شد كه ایران به شدت از دورویی لندن از برخورد خصمانه رسانه‌های كشورشان با منافع خود گله‌مند بود.
شاه تاكید داشت : « بریتانیا نمی‌تواند مرتبا به ایران “دستور داده و توقع رفتار دوستانه داشته باشد” ولی رسانه‌های آن كشور مرتبا با ایران دشمنی ورزند » .
به گفته وی، « شاید درباره نشریاتی چون اكونومیست و گاردین بتوان پذیرفت كه دولت در مطالب آن‌ها دخالتی ندارد، ولی درباره بی‌بی‌سی چنین عذری پذیرفته نیست » .3-
به تصریح دو گزارش موجود، مقامات بریتانیایی حاضر در این نشست ضمن تلاش برای سلب مسوولیت از خود در مطالب رسانه‌ها آشكارا تلاش كردند تا با ذكر این كه دولت بر نشریات نظارت نداشته و نظارت شان بر بخش جهانی بی‌بی‌سی نیز محدود است، موضوع را تغییر داده و از مساله برخورد خصمانه رسانه‌های بریتانیا با ایران بگریزند.
اعتراض ایران به موضع‌گیری‌های رسانه‌های بریتانیایی به خصوص بخش‌های فارسی و عربی سرویس جهانی شبكه بی‌بی‌سی كه به اعتقاد آنان علیه منافع ملی ایران بود امری سابقه‌دار بود و مقامات لندن نیز به خوبی در جریان آن بودند. از جمله در گزارش محرمانه سوم مه “استیون ایگرتون” دبیر خصوصی وزیر خارجه (كه خود بعدها به سفارت كشورش در عراق و عربستان رسید) به این موضع پرداخته و پیش‌بینی شده بود كه مسوولان ایرانی از جمله اردشیر زاهدی ( وزیر خارجه وقت ایران در کابینه امیر عباس هویدا) ممكن است اعتراض خود در این باره را با همتاهای بریتانیایی خود در میان بگذارند. با وجود لحن صریح مقامات ایرانی در مذاكره با دیپلمات‌های بریتانیایی، لوس در گزارش سفر خود تكرار كرد كه باب مذاكره همچنان باز است و مساله تعیین حق مالكیت جزایر را باید در حالت تعلیق حقوقی باقی گذارد.4-
عملکرد خلاف منافع ملی ایران از سوی رادیو فارسی بی بی سی از سال 1970 تا 1973 ادامه داشت و همین مساله در کنار پخش گزارشی از حکومت پهلوی و شخص شاه کاسه صبر وی را لبریز کرد و وی در تاريخ دوم اکتبر 1973 (دهم مهر 1352), در شرايطي که لرد کرينگتون وزير دفاع وقت بريتانيا و دبير کل بعدي پيمان ناتو براي يک ديدار رسمي در ايران به سر مي برد دستور تعطيلي دفتر موسسه بی بی سی در تهران را صادر کرد و به جان بيرمن(John Bierman) رييس اين دفتر در تهران دستور داد تا ظرف مدت 48 ساعت خاک ايران را ترک کند.5- جالب است که بدانید این تنها دفعه ای در تاریخ فعالیت های بی بی سی در ایران است که دفتر آن در تهران (برای مدت بیش ازیک سال) تعطیل می شود.
به اعتقاد برخی از مسئولان پهلوی محمد رضا شاه صرفا از باب انتقاد بی بی سی فارسی نسبت به خود و خاندانش از این شبکه ناراحت نبود و مشکل شاه با بی بی سی مرتبط با منافع ملی ایران می شد. این موضوع را به وضوح در مساله جزایر سه گانه خلیج فارس و اعاده حاکمیت ایران بر آن ها و مواضع ضد ایرانی و هواداری از اعراب از سوی سرویس جهانی بی بی سی می توان یافت.
با نگاه به این سه مثال خصوصا در مساله جزایر سه گانه خلیج فارس به راحتی می توان صحت ادعا و ماهیت اهداف سرویس جهانی بی بی سی از تاسیس تلوزیون جدید فارسی را که قرار است از امروز آغاز به کار کند بهتر درک کرد.
-----------------------------------------------------
پی نوشت ها :
1- رادیو زمانه، فرنگیس محبی، مجله لندنی رادیو زمانه، ۲۲ دی ۱۳۸۷، گفت وگو با بهروزآفاق، مسئول راه‌اندازی تلویزیون فارسی بی‌بی‌سی، « تلویزیون بی‌بی‌سی، طرفدار و مخالف کسی نیست» .
http://zamaaneh.com/Mohebbi/2009/01/post_120.html
2- شهروند امروز، شماره 61 ، پرونده ویژه، مجید تفرشی، جــدال درخـلیـج فــارس؛ داسـتان اعـاده حاكمیت ایران بر جـزایر سـه‌گـانه خلیج‌فارس در سـال 1350، بــراســاس اسـناد تازه آزاد شده رسمی و مـــحرمانه دیپلماتیك در آرشیو مــلی بــریــتـانـیـا ، صفحه 5 كتابچه شهروند.
http://shahrvandemrouz.com/content/1161/default.aspx
3- همان ، صفحه 6 كتابچه شهروند.
4- همان
5- دیروز و امروز، ايران در سال ۱۹۷۳ بر اساس اسناد آرشيو ملی بريتانيا، گزارش ها و رويدادهاي مربوط به ايران در سال 1973 ميلادي از لابلاي اسناد رسمي محرمانه و منتشر نشده در آرشيو ملي بريتانيا ، بخش ششم،23 دی 1382، سید مجید تفرشی .
http://mtafreshi.persianblog.ir/post/10
----------------------------------------------------------------------
لینک اصلی این یادداشت در خبر آنلاین: http://khabaronline.ir/news-2218.aspx
